लकडाउनको लगामले निम्त्याउन सक्ने मानसिक समस्या

कोराना भाइरस (कोभिट १९) को संक्रमणले विश्व यतिबेला आक्रान्त बनेको छ । चीनको वुहान सहरबाट सुरु भएको कोभिट १९ संक्रमणले हालसम्म विश्वका २ सय १५ देशमा महामारीको लिईसकेको छ । महामारीको रुपमा विश्वभर फैलिएको कोरोनना भाइरसबाट यो सामाग्री तयार पार्दा सम्म ६० लाख भन्दा धेरै संक्रमित भएका छन् भने ३ लाख १५ हजारले ज्यान गुमाइसकेका छन् । नेपालमा हाल सम्म १८ सय भन्दा बढी संक्रमित भएकोमा ८ जनाले ज्यान गुमाइसकेका छन् । केहि उपचार गरी फर्केका छन् ।

संसारलाई लकडाउनमा राखेर कोरोना भने संसारभरी नै आफ्नो पकड जमाउदै दगुरिरहेको छ । मानिसलाई घर भित्र थुनेर कोरोना मावन जगतलाई नै चुनौती दिदै कोरोना आफु भने खुलेयाम विश्व भ्रमणमा निक्लिएको छ ।
कोरोना विश्व भ्रमणका क्रममा २ सय १५ देशको भ्रमणमा पुगिसकेको छ । यसअघि विश्व भ्रमणमा पकड राख्ने मानिस भने कोरोनाकै कारण घरको चौघेरा भित्र खुम्चिन बाध्य छ । चीनको वुहान सहरबाट सुरु भएको कोरोनाको यात्रा २०७६ को माघमा नेपाल प्रवेश गरेको थियो । निरन्तर एक व्यक्तिबाट अर्काे , एक सहरबाट अर्काे सहर , एक देशबाट अर्काे देश गर्देै संसारका सबै कुना काप्चामा कोरोना पुगिसकेको छ । यसरी संसार भ्रमणमा दगुरेको कोरानाको यात्रा कहाँ, कहिले टुङ्गिन्छ भन्ने कुराको ठेगान अहिलेसम्म कसैले खुट्याउन समेत सकेका छैनन् ।

कोरोनाले नेपालमा प्रवेश पाएसँगै पुरै देश चैत ११ देखि लकडाउनमा छ । सरकारले जेठ ३२ गतेसम्म लकडाउन घोषणा गरीसकेको छ । कोरोनाबाट बच्नका लागि गरिएको लकडानले कोरोनाबाट त बचाउन सघाउला तर मानसिक रोगले भने गाँझ्ने पक्का भएको छ । सरकारले पुर्व तयारी नै नगरि चैत्रमा सुरु गरिएको लकडाउनको ३ महिना पुग्न लाग्दा समेत निरन्तरता पाएको छ । यसरी लामो समयको लकडाउनले मानिसमा के कस्ता समस्या देखा पर्न सक्छन् ? लकडाउनको समयमा के कस्ता काम गर्न सकिन्छ ? कोरोनाबाट बच्ने अन्य उपाय केके हुन सक्छन् ? जस्ता विषयमा सरकारको ध्यान पुग्न सकेन । सकेको छैन । लामो समय लकडाउनमा बस्नु पर्दा मानव जीवनमा भने विभिन्न किसिमको प्रभाव देखा पर्न लागेको छ ।

नेपालको परिपक्षमा कुरा गर्दा लकडाउनले अधिकांश दैनिक ज्याला मजदुरी गरेर गुजारा चलाउनेहरुको मुख मोसिएको छ । दैनिक रोजगारी गर्ने मजदुरको गुजारा कसरी चलेको होला ? वैदेशिक रोजगारीमा जानेहरुको कतिलाई कामबाट निकालिएको छ , कतिलाई घर फर्काइएको छ । पेशा ब्यवसाय गर्नेहरुको पनि आम्दानी ठप्प छ । कृषिमा भएकाहरुको खान पुग्ने गरि उत्पादन हुदैन । यस्ता समस्याहरु झन–झन थपिदै छ । आवश्यकता अनगिन्ति छन् तर काम छैन् । कमाइ छैन् । आवश्यकता पुरा गर्ने कुनै विकल्प पनि छैन् । लकडाउनका कारण सबै काम छाडेर घरभित्र सिमित हुनुपर्दाको सकस , आर्थिक अभावले निम्त्याएको आवश्यकता र बेकामी बस्दाको छटपटाहट जस्ता कुराले विस्तारै मानसिक समस्याको रुप लिन थालेको छ ।

कोरोनाको प्रभाव बढ्दो क्रममा छ । दिनानु दिन भोकले सताइरहेको छ । कामको सिलसिलामा घरबाहिर रहेकाहरु पनि घर फर्कीएका छन् । घरमा जोहो गरेर राखिएको अन्न सकिएको छ । ज्याला मजदुरी गरेर खानेहरुको मजदुरी गुमेको छ । घरभित्रको सिमितता, आर्थिक अभाव ,भोकको चिन्ता, रोजगारीको अनिश्चितता लगायतको तनावले मानिसमा नकारात्मक सोचको विकास भएको देखिन्छ । दिनानु दिन बढ्दै जाने कोरोनाको प्रकोप र लम्बिदै जाने लकडाउनले मानिसमा मानसिक समस्या देखा पर्न थालेको छ । कतै कोरोनाबाट बच्नको लागि लगाइएको लकडाउनले मानसिक समस्या निम्त्याउने त होइन ? यदाकदा लकडाउनैबीच गलत गतिविधि तथा अपराधिक क्रियाकलाप भैरहेको सुनिन्छ । त्यतिमात्र होइन क्वारेन्टिनमा बसेकाहरु भाग्ने , मुख छाड्ने , झगडा गर्ने र आत्माहत्या गर्नेसम्मको तहमा पुगेका छन् । क्वारेन्टाईन र आइसुलेसन वार्डमा बस्नेहरुका लागि मनोमरापर्शको अति आवश्यकता छ । प्रत्येक पालिकाले त्यस सम्बन्धि तत्काल व्यवस्था गर्न सके उनीहरुमा मानसिक बिचलन आउनबाट रोक्न सहज हुनेछ ।

विना योजना लगातार लगाइएको लकडाउनले निम्त्याएको समस्याका विषयमा सोच्न अब ढिलाई गर्नु हुदैन । एउटा रोगबाट बच्न अपनाइएको उपायले अरु रोग निम्त्याउन सक्छ भन्ने कुरामा हाम्रो ध्यान जान जरुरी छ । आजको गतिविधिले भोलीलाई के कस्तो प्रभाव पार्न सक्छ ? भनेर शूक्ष्म अध्ययनको आवश्यकता अड्कारो रुपमा देखिएको छ । अहिले हामी लगाम लगाएको घोडा जस्तो भएका छौ । लकडाउन भन्दा बाहेक अरु कुरामा हाम्रो ध्यान जान सकेको छैन् । आज गरिएको अव्यबस्थित र अव्यवहारिक लकडाउनले भोली मानसिक समस्याले गाँझ्ने मौका पाउन सक्छ । त्यसैले यो विषयमा अब सम्बन्धित निकायले सोच्नु पर्छ । के कोरोनाबाट बच्न लकडाउनको विकल्प छैन ? कहिलेसम्म लकडाउनमा बस्ने ? लकडाउनले निम्त्याएको समस्या समाधान गर्न सक्ने सामर्थ्य हामीसँग छ ? यस्ता विषयमा लेखाजोखा सुरु गर्नु पर्छ ।

सिफारिस

कालापानी-लिपुलेक भारतको हो भन्ने मेटमणि चौधरीलाई पार्टीले सोध्यो स्पष्टीकरण

काठमाडौं - नेकपा (एकीकृत समाजवादी) ले पार्टीका उपमहासचिव एवम् सांसद मेटमणि चौधरीलाई स्पष्टीकरण सोधेको छ । यसअघि प्राइम टेलिभिजनमा अन्तर्वार्ता दिने क्रममा चौधरीले कालापानी-लिपुलेक भारतको...

रास्वपाका पूर्वसांसद ढाकाकुमार श्रेष्ठलाई पक्राउ

प्रहरीले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका पूर्वसांसद ढाकाकुमार श्रेष्ठलाई पक्राउ गरेको छ। बिहीबार पोखरास्थित श्रेष्ठको क्लिनिकबाट उनलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएको हो। उनले सञ्चालन गरेको दिया फार्मेसीबाट लागुऔषध...

भारतीय कम्युनिस्ट पार्टीका महासचिवको निधन

भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी) का महासचिव सीताराम येचुरीको ७२ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ। उनी करिब दुई सातादेखि दिल्लीको अल इन्डिया इन्स्टिच्युट अफ मेडिकल साइन्सेस...

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

भर्खरै

रास्वपाका पूर्वसांसद ढाकाकुमार श्रेष्ठलाई पक्राउ

प्रहरीले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका पूर्वसांसद ढाकाकुमार श्रेष्ठलाई पक्राउ गरेको...

भारतीय कम्युनिस्ट पार्टीका महासचिवको निधन

भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी) का महासचिव सीताराम येचुरीको ७२...

तोकिएको लक्ष्य हासिल गर्ने गरि काम गर्न मन्त्रीहरूलाई निर्देशन

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले तोकिएको लक्ष्य हासिल गर्ने कामलाई...

तिम्बुङ ट्रेल रन: पाँचथरका विशाल राई भए प्रथम

तिम्बुङ ट्रेल रनमा पाँचथर फिदिम–१४ का विशाल राई प्रथम...

नेपाल प्रहरीका तीन डीआईजीको सरुवा

नेपाल प्रहरीका तीन जना प्रहरी नायव महानिरीक्षक (डीआईजी)हरुको सरुवा...

माधव नेपालले पुष्पलाल प्रतिष्ठानलाई निजी सम्पत्तिझैं कब्जा गरे : प्रधानमन्त्री ओली

काठमाडौं - प्रधानमन्त्री तथा नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा...

धेरै पढिएको