डम्बर निदाल
डडेल्धुरा – पाक्नै लागेको धानमा रोग लागे पछि यहाँका किसानहरु चिन्तीत भएका छन् । धानका बाला समेत सुक्दै गएका छन । धानका पात सहित बाला जती सबै सुकेका छन । अमरगढी नगरपालिका–५ जिलोडा गाउँका किसानले सयौ रोपनीमा लगाएको धानबाली नष्ट हुने भएको छ ।
बेलैमा प्राबिधिक लाई खबर नगर्दा पाक्नै लागेको धानमा रोग लागे पछि डडेल्धुराका स्थानीय किसानका धानका बाला सुक्दै गएका छन । धानका पात सहित बाला जती सबै सुकेर जाँदा सम्म पनि स्थानीय किसानले सम्बन्धित निकायमा सम्पर्क नगर्दा यस वर्षको धानखेती परालमा परिणत हुने देखिएको छ ।
गाउँबस्तीका किसानले सयौ रोपनीमा लगाएको धानबाली धानको बिउ उन्नत नभएर हो या उपचार नपाएर हो अनभिज्ञता र लापरवाहीका कारण परिश्रम खेर मात्र नगई भोकमरी हुने संभावना बढेर गएको छ ।
किसानले बेलैमा उपचार र प्राबिधिक संग सम्पर्क नगर्दा धानबालीको बोट र लक्षण हेर्दा ब्लाष्ट रोग लागेकोले धानबाली नष्ट हुने भएको अमरगढी कृषि शाखा प्रमुख तथा कृषि प्राविधिक रमेश भण्डारीले बताए ।
किसानका खेतमा पुगेर धान लगाएको खेत हेर्दा रोगले गृस्त छ कृषि पविधिक भण्डारीले बताए । गाउँलेहरु कसैले पनि गुनासो नगरेका कारण नगरपालिका कार्यालयको मुनी रहेको जिलोडा गाउँमा रोगका कारण धान सुकेको जनाए । बेलैमा किसानले खबर गरेको भए बिषादी छर्केर जोगाउन सकिने थियो । उनले भने, अहिले बोट र बाला सबै मरि सकेको छ । त्यसैले धानमा बाला नै नलागी सुकेको हो । यो रोग बाट बाली जोगाउन बिउ राम्रो लगाउनु पर्ने उनकोे भनाई छ ।
विगत दुई तिन वर्षदेखि जिलोडाका किसानले लगाउने धानमा रोग देखिएको स्थानीय बताउछन् ।
जंगली जनावर बंदेलले मकैबाली सखाप पार्न थालेपछि धान खेती गर्दै आएको स्थानीयले गणेश पाठकले बताए । तर धानमा पनि समस्या देखिएकाले उत्पादन नहुने हुनाले भोकमरीको समस्या हुन सक्ने उनको भनाई छ । उन्नत जातको धान नरोप्नु, बर्षौंसम्म एउटै बिउ रोप्नु र बिउ उपचार गरेर नरोप्ने परम्पराका कारण धान खेतीमा रोग देखिएको कृषि बिज्ञको भनाई छ ।
बिउको जात दुई तीन वर्षमा परिवर्तन गर्नु पर्ने बिउ उपचार गरेर रोप्ने, बिउ परिवर्तन गरेर रोपे यसको व्यवस्थापन गर्न सकिने र रोग अवरोधका बिउ समेत पाईने भएकाले मुख्य तया बिउ रोप्दा ध्यान पु¥याउनु पर्ने कृषि प्राविधिकको भनाई छ ।
जिलोडाका किसानहरुले विगतका वर्षमा पनि धान सुक्ने समस्या देखिएको भएता पनि किसानहरुले ख्याल नगरि रोगलागेकै धानको बिउ यो वर्ष पनि रोपेकाले यस्तो समस्या आएको खुल्न आएको छ । पुरानै धानको बिउ लगाउने गरेकाले बर्षेनि यो समस्या देखिन थालेको कतिपयको भनाइ छ ।
